Pôrta Sân Stēven

 

Ed pôrta Sân Stēven a 's sa dimòndi pôch. Ch' a gh sìa pôchi nutési de sté Pôrta l' al dîş ânca al Baletti ch' al zûnta ch' l' ēra cumpâgna a còla ed Sânta Crôş cun dō archêdi.

Secònd Alcide Spaggiari l' é stêda tirêda só ind al 1218.

Ind al 1230, cme tóti al j êtri pôrti ed la sitê, a 'gh vîn zuntê al barbacân ( un rinfôrs in muradûra a fōrma de schêrpa més al dō pêrti ed la pôrta per tgnîrla só ed mèj). Da sté Pôrta, a travêrs un pûnt insém al Cròstel (deşviê fōra sitê ind al 1226) a partîva la ''Strata Regalis San Francisca'' vêrs Pèrma, sté pûnt l'é pó stê butê zò ind al 1249 da i Guêlf che tintêven, cun l' ajót di pramşân, ed turnêr in sitê dôp èser stê batû da i Ghibelèin.

Al tèimp de sté tentatîv è stê butê zò ânca al Bôregh d' Ognisânt ch' al ciapeva al nòm da la cēşa ed Tót i Sânt, ch' l' ēra ind i parâg pó butêda zò, insèm a còli ed Sân Biêş, Sân Zeminiân fōra Sân Stēven e còla ed Sânta Catarèina aşvèin al mulèin cun l' istès nòm, ind al 1551 ind la ''Tajêda'' vrûda dal Dóca. Ind al tirêr só i bastiòun, ind al 500, ânca la vècia Pôrta la vîn suplîda e a vîn avêrt 'n êtra pôrta, ed fiânch al bastiòun, vêrs mezanôt cun un puntzèl  per pasêr al fusòun.

Ind al 1568 al dóca Alfonso II, dôp i divêrs dân fât dal pîni, l' à dmandê de spustêr al Cròstel, ch' al curîva atâch al mûri, vêrs Pèrma ed cîrca un chilômeter.

Tr' al 1570 e al 1574 a vîn fât al nōv pûnt insém al Cròstel spustê vêrs Pèrma.

Pôrta Sân Stēven e al mûri l'é d' atōrna a vînen butê zò a la fîn ed l' '800. Pôch dôp în stêdi tirêdi só al caşèli dal dâsi.

Pôrta Sân Stēven incō