La Maşòun

 

La Maşòun l'é a cîrca sē chilômeter dal cèinter ed Rèz a matèina insém a la Via Emélia  dôp Sân Mavrési vêrs Mòdna.

Int al 1010 al pôst a gnîva ciamê Treşnêra (dal latèinn Trexinaria) perché lé al turèint Treşnêr, ch' al rivêva da Felghêra – Sabiòun – Runcadèla, al traversêva la Via Emélia.

Al nòm dal dé d'incō al duvré deşgnîr dal latèin ''mansio-onis'' fôrsi per dîr un pôst in dóve la gînta la 's fermêva a 'd arpunsêres,  presèint fîn da l' època rumâna, ind al só pôst a gh'é pó stê fât un uspési religiōş.

La cēşâ e l'upsdêl în stê vrû da Giovanni di Bernardo Normanno ed Rèz. În stê tirê só int al 1133 cîrca, la cēşa che adèsa l'é dedichêda a Sân Jâchem Magiōr l'é stêda cunsacrêda ind l'istès ân.

Int al 1315 Treşnêra l'ēra un cmûn e int al 1447 è unî int al cmû ânca Calvēder, Marmirōl, e Runcadèla. Sèimper int al 1315 al turèint Treşnêr a gh'àn fât cambiêr strêda e l'àn fât andêr a finîr int al Sècia a tâch a Rubēra.

Int al 1337  l'uspdêl al s' es ciamêva ''uspdêl ed Sânt' Ilâri ed Treşnêra'' mèinter int al 1487 l' à ciapê al nòm ed ''San Bove ed Vughēra''.

In un documèint dal 1458 a vînen citê ind la zôna 'n uspdêl, un pûnt e 'n' ustaría.

Int al 1789, ind al peréiod ed la Repóblica Cişalpèina, la Maşòun l'êra unîda a Rèz, l'ân dōp l'é stêda divîşa in dō pêrti: 'na pêrta sòta Sân Martèin Grând, e cl'êtra sòta Rubēra.

Int al 1805 la Vèla la vîn unîda incòra e mésa sòt a Marmirōl, dêş ân dôp, int al 1815, l'é dvintêda per sèimper frasiòun ed Réz.

 

Al cavalêr Girolamo Tiraboschi ind al só ''Dizionario topografico storico degli stati estensi '', publichê int al 1825 dōp la só môrt, al pêrla dō vôlti ed La Maşòun la préma a prupôşit dal nòm e al scrév:

 

''...la Villa situata sulla via Emilia quattro miglia a mattina di Reggio chiamasi ab antiquo semplicemente Tresinara, nome o preso o dato da lei al Torrente, ma oggi chiamasi Masone perchè prima del 1350 era ivi una Mansione (Maison) dell'ordine Gerosolimitano. La villa di Tresinara e' nominata in una carta dell'anno 1010''.

 

Ind la secònda pêrt al pêrla a prupôşit ed la cēşâ e 'dl' upsdêl e al dîş:

 

'' ...nell'archivio della Cattedrale di Reggio conservasi un bel documento della fondazione e consacrazione di questa Chiesa circa l'anno 1133. Un Cittadino reggiano detto Giovanni di Bernardo Normanno, volendo fabbricare una chiesa e uno spedale a onore di Dio e della B.Vergine e del S.Sepolcro detto Tricenaria e avendo a' Canonici di Reggio comunicato disegno, questi pregarono l'arcivescovo di Ravenna Gualtieri perchè ne benediicessa la prima pietra e ne consacrasse l'altare.E questo è forse quello Spedale che è indicato in una carta del 1302 Fr.Johannes Preceptor domus de Tresnaria.

 

La cēşa