J uşvéj dal masèin

 

Soquânt curtē

Furôt e gòci

L'asarèin

Âsa dal còdghi

'N' âsa grôsa ed rōra êlta 10/15 centémeter lêrga 50 x 60 ch' la sêrov per tridêr al còdghi

 

Asarèin

L'é  l' uşvéj d' asâr o êter materiêl quêşi tònd lòngh 30 centémer cîrca ch' al sêrov per gusêr i curtē.

 

Brôca

Brôca ed fèr ch' la sêrov per butêr ed l'âcva buiĵnta insém a la còdga dal nimêl e subét dôp raspêr i pèil.

 

Burâs ed cânva

Burâs per scunîr la chêrna e i grasō.

 

Cruşêra

Cavalèt êlt 60/70 centémeter a trî o quâter pē dóve a vîn pugê al scalèt.

 

Curadōr

Curtèl cun la lâma dimòndi strèta, lòngh 15 centémeter, ch' al vîn piantê int al cōr dal nimêl quând al vîn curê. Al pûnt in dóve piantêr al curtèl a 's câta int al pûnt dóve, quând a 's piga a l'indrê la sâmpa davanti a mansèina dal nimêl, la tòca al custâj.

 

Curtē

Sfîlsa ed 6/7 curtē ed divêrsi fōrmi e amzûri che a sêrven per tóti al j operasiòun ed tâj ed la chêrna

 

Curtèl da bêrba

Curtèl bèin mulê ch' al sêrov per tirêr via j ûltem pèil (fêr la bêrba) a la còdga dal nimêl.

 

Furnaşèla o fugòun

Fughêra o fugòun cun un parōl grôs per fêr ed l'âcva buiĵnta da druvêr per pulîr al nimêl e j uşvéj.

 

Furôt

Pcòun ed lègn ed divêrsi fōrmi (ânca rotònd ed 6/7 centémeter ed diâmetro) cun 8/10 ciôld ch' al sêrov per sbuşîr al budèl di salâm e di cudghîn apèina fât per fêr gnîr fōra l'âcva ed pió.

 

Gâng

Rampèin ed fèr ch' al sêrov per cavêr al j óngi al nimêl.

 

Gòcia da sâch

Gòcia lònga (fîn a 15 centémeter) e rubósta cun la pûnta rotònda o schisêda cun al pasèt ch' la sêrov a cuşîr, cun la lâsa, al còdghi per fêr al sachîni

 

Lâsa

Céca e grôsa (lâsa céca o lâsa grôsa) côrda céca e grôsa ed cânva ch' la sêrov per lighêr i salóm.

 

Mâchina dal salâm

Tridachêrna grôs a mân cun i curtē ch' a 's pōlen cambiêr ch' la sêrov sia per masnêr la chêrna che per imbudlêr.

 

Marâsa

Fêlsa in fèr cun al mânegh lòngh 60 centémeter ch' la sêrov per spachêr j ôs e tridêr al còdghi.

 

Mâsa

Masōl ed lègn cun un mânegh, lòngh 70/80 centémeter; cun dō tèsti in lègn, sercêdi in fèr, che sêrven per picêr insém a la spōla.

 

Pêrdghi

Pêrdghi, bastòun ed sâleş rubóst lòngh 2 mēter/2 mēter e mèz in dóve a vân impichê i salóm.

 

Râspa

In gèner ēren di pcòun ed fèra lòngh 10/15 centémeter e batû cun al martèl ch' la  sêrov per ras'cêr e ind l'istès tèimp a cavêr al sèdli dal nimêl

 

Saladōr

Âsa ed lègn 'd ôlom lònga 1 mēter e mèz e lêrga 70 centémeter cun 'na scanaladûra insém a i lê pugêda insém a dû cavalèt ch'la sêrov per la saladûra di persót, dal còpi, dal pansèti e dal lêrd stèiş.

 

Sambèr

Pcòun ed lègn o 'd fèr lòngh 80/100 centémeter cun a i cò dû gâng e ûn int al mèz da cl'êtra pêrt per tirêr só al nimêl pr' al sâmpi dedrê.

 

Scalèt

Schêla dréta e lònga  cîrca dû mēter a s'ciavarōl dóve a vîn tirê só al nimêl apèina masê per prèir plêrel.

 

Spōla:

Uşvéj fât cme un martèl cun un mânegh lògh un mēter cîrca cun 'na pêrt in fèr fâta da un tûb cun dèinter un cavéc a pûnta, cun 'na môla ch' al tîn só al cavéc, quând al cavéc al vîn picê insém a la pêrt ch' l' armâgn fōra cun la mâsa, la pûnta, ch' la vîn fōra da cl'êtra pêrt, la và a piantêres int la frûnt dal nimêl.

 

Stréchi

Dō âsi ed lègn cun la sernēra ch' a sêrven per strichêr i grasō e fêr gnîr fōra al destrót.

 

Tâj

Sfîlsa ed sirèli, a dō o a quâter o sē scanaladûri , unîdi da 'na sōga ed cânva, ch' la sêrov per tirêr só al nimêl sèinsa fadîga, gancê cun al sâmpi al sambèr,  e da cl'êtra pêrt gancê a un trêv ed la pôrta môrta o a 'n êlber davânti a cà; al nimêl al vîn tirê só per èser pó s' ciapê in dō mzâni.

 

Tulirōla

'Na grôsa âsa lònga ânca trî mēter e lêrga ûn, fâta ed pēla o 'd ôlom dóve a gnîven fâti al j operasiòun de s' ciapadûra dal nimêl e per la produsiòun di salâm.

 

Turcîn o turcèt

Turcèt druvê per fêr gnîr fōra al destrót da i grasō.

Tâj a dō scanaladûri

(Foto da  www.museodelcibo.it)