La Cēşa ed Sàn Pēder

 

Ind l'istès pôst indóve adès a gh'é la cēşa ed Sân Pēder, o edmèj la Başélica parochiêla di Sânt Pēder e Prôsper, a gh'ēra bèle dal 1140 'n' êtra cēşa dedichêda a Sân Pēder.

Sté cēsa la vîn dêda ind al 1513 a i Benedetèin che, sicòma a gh' îven dimòndi bèsi, a cumîncen a tirêr só, lé atâch, al Chiôster céch finî ind al 1524 e fât da Bartolomeo Spani e Leonardo Pacchioni. Dôp che al cunvèint di Benedetèin, ch' l'ēra atâch al mûri ed la sitê, l'é stê butê zò ind la famōşa ''Tajêda'' dal 1551 vrûda per ragiòun militêri da Alfonso I d' Este, a s' é dê incâregh, a i fradē Prospero e Francesco Pacchioni, ed cumincêr e tirê só al Chiôster grând finî ind al 1584 ( ind al prugèt l'é stê impurtânt al parèir ed Giulio Romano, al grând architèt dal Rinasimèint autōr, tra l'êter, dal palâs Tè a Mântva).

Ind al 1586 i frê Benedetèin a dân al cûmpit ed costruîr la nōva cēşa a l' architèt bulgnèiş Giulio Della Torre (a dirég i lavōr a gh' é l'arşân Prospero Pacchioni).

Dal 1625 al 1629 a vîn tirê só la magnéfica cópla, disgnêda da l'arşân Paolo Messori.

Ind al 1765 la cēşa la vîn richîda da la tòra dal campâni.

Ind al 1782 la costrusiòun ed la facêda, fâta da Pietro Armani, a finés la lònga stôria ed la costrusiòun ed la cēşa.

Ind al 1816 è stê fât al sagrê a gradèin dal dé d' incō, mudifichê e sistemê tr 'al 1926 e al 1930.

I Benedetèin în stê ind i chiôster ed Sân Pēder fîn a l'època napoleônica.

Ind al 1861 al stâbil di chiôster ed Sân Pēder în pasê sòta al Demâni militêr che l' à druvê cme caşêrma, pó distrèt, presédi e magaşèin.

Ind al 2007 è stê firmê l' acôrd tr' al Comûn ed Rèz e al Demâni dal Stêt, pr' al pasâg al Comûn ed l'intêr insèm di chiôster.

 

Ind la cēşa

Al d' ed dèinter la cēşa l'é a fōrma ed crōş latèina a 'na navêda sōl, inluminê masmamèint dal grôsi fnèstri dal presbitèri e 'dla cópla. A gh'în incòra di réch e presiōş côro in mêlmer e in lègn ed divêrsi èpochi quêşi ed tót d'època barôca (1600- 1700). Ed valōr i quêder: ind la préma capèla al ''Martirio dei SS.Placido e Bibbiana'' ed Paolo Emilio Besenzi  dal 1648; ind la secònda capèla a gh'é al bèl ''San Michele Arcangelo'' ed Pietro Desani dal 1627; ind la têrsa capèla al ''Martirio di S. Barbara'' dal 1625 'd Alessandro  Tiarini, sèimper ed l' istès autōr, ind la navêda a mansèina, dèinter a la capèla ed Sânta Scolastica a gh'é la SS Trinitê; ind la navêda ed travêrs ed dréta Sân Pêder e Sânta Gicònda dal Mastelletta dal 1639; ind al cuplèin ( o lantêrna) l' ''Eterno in gloria e Angeli'' ed Camillo Gavassetti dal 1630; da nutêr a i lê dal presbitèri i dû côro ed Luca Ferrari (Luca da Reggio) che rapreşèinten al Batèş ed Gesó e al Nôs ed Câna dal 1649.

La facêda

I chiôster e la cópla