Burlèt

 

L'ingrès al Burlèt

Grâsia al só aspèt, cun al tânti vedrèini dal butèighi, i banchèt di vendidōr ambulânt e pîn ed véta ch' al sèmbra un pcòun ed mònd orientêl, Burlèt l'é un carateréstich pûnt ed colegamèint ed la vécia Rèz tra Piâsa Grânda e Piâsa Cèca, al nòm Burlèt al deşvîn da brōl (ôrt).

Al tèimp dal Medioēv la zôna drêda e a dréta dal Dôm l'êra al simitèri ed la Catedrêla ch' l' an gh' îva mìa incòra al capèli ed fiânch e l'é d' atōrna a 's cumincêva a tirêr só al cà di Canōnich.

Al spâsi a dréta dal Dôm l'êra bèl lêregh e al cà di prêt andêven dal só fiânch fîn a l'incrōş ed la Via Toschi dal dé d' incô, d'ed sōver al pasâg dal Burlèt, e  a guardêven da 'na pêrt Piâsa Grânda e da cl' êtra Piâsa Céca.

Dôp la costrusiòun, a la metê dal '400, dal Capèli ed fiânch al Dom, tirêdi só per suplîr i componèint dal faméj nôbili arşâni, al spâsi dal vèc simitèri l'é stê druvê cme ôrt da i Canōnich.

Un viasōl al traversêva l'ôrt da matèina a sîra, i Canōnich a regolêven al pasâg ind al sō brōl cun dû purtòun més un da un cò e un da cl' êter.

Ind al 1446 al Palâs di Canônich l'é stê arfât da Antonio Casotti (1423 – 1494).

Ind al 1485 a gh'êren bèle soquânti butèighi a l' ardôs dal Capèli perchè un pô préma ai Canônich a gh'êra stê dê al permès ed tirêr só e afitêr dal butèigh ind al pôst ed l' ôrt.

Ind al 1488 al Palâs di Canônich l'é stê finî cun la costrusiòun dal lôgi ind la pêrta vêrs Piâsa Sân Prôsper.

Ind al 1505 i Canônich àn utgnû, da la Comunitê, la licèinsa ed fêr incòra dal j êtri butèighi nōvi, ind l' istès peréiod al Vèschev Arlotti l'à fât fêr divêrs e dimòndi lavōr ed restâver e i Canônich a gh' àn dê 'na mân, ind al divêrsi spèişi, cun la costrusiòun dal butèighi.

Sōl ind al 1752 a gh'é stê 'n' acôrd cun al Comûn pr' al pasâg tr' al dō piâsi ed Rèz, perché ind al fratèimp, sté pasâg, l'êra dvintê 'na necesitê comercêla ch' an s' egh prîva mìa pió arnunsiêr, mó sòta i vôlt e ind al spâsi dal Burlèt l' é stê dê al pasâg sōl a quî a pē e mìa a quî cun i câr o cun al carôsi.

Per un cêrt peréiod ed tèimp, cme rişûlta da un documèint dal 1717, al pasâg l'êra ânca ciamê '' Strada delle burlette'', 'na strupiadûra ed l'antîgh nòm che sté véia l'à sèimper avû.

Da Burlèt a gh'é 'n' intrêda ch' la permét d'andêr dèinter al Dôm, sté ingrès l'é stê fât ind al '500 e pr' imblîr al pasâg în stê druvê dû leòun ch' a tînen só dō clòuni.

Sòta la vōlta dal Burlèt a gh'é dō pitûri: în 'na ''Madòna ed la Gêra'' dal 1621 e 'na ''Madòna e Ânzel'' ânca lê fâta ind al Sesèint.

Al Burlèt l'é stê restarvê ind al 1786.

Al lôgi dal Palâs di Canônich ind al Burlèt